1500: Η Πρώτη προσεγγιση της Βραζιλίας

   Στις 9 Απριλίου του 1500, αναχωρεί από την Λισσαβόνα ένας στόλος απαρτιζόμενος από δεκατρία πλοία, με προορισμό την Ινδία. Ναύαρχος του στόλου αυτού είναι ο Πέδρο Άλβαρεζ Καμπράλ ο οποίος θα πραγματοποιήσει το δεύτερο ταξίδι των Πορτογάλων στην Ινδία μετά τον Βάσκο ντα Γκάμα. Ο Καμπράλ, έχοντας μάθει από τον Βάσκο ντα Γκάμα για τα αντίθετα ρεύματα που θα συναντούσε μετά τον Κόλπο την Γουινέας, αποφάσισε μετά τα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου (Κάβο Βέρντε) να πλεύσει δυτικότερα και να κατευθυνθεί πάλι ανατολικά όταν θα προσέγγιζε το γεωγραφικό πλάτος του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας. Την ίδια στιγμή όμως οι Πορτογάλοι είχαν την υποψία πως στην αντίπερα όχθη της Αφρικής, υπήρχε μια ανεξερεύνητη γη η οποία θα μπορούσε να εντοπιστεί κατά την διάρκεια του ταξιδιού του Καμπράλ. Είτε από σύμπτωση είτε από σκοπιμότητα, γεγονός είναι πως στις 22 Απριλίου του 1500 οι Πορτογάλοι ανακάλυψαν την μεγαλύτερη χώρα της Νοτίου Αμερικής. Την Βραζιλία. 

    Ο χάρτης που σας παρουσιάζουμε είναι απόσπασμα από ένα βιβλίο που εκδόθηκε πριν από έναν περίπου αιώνα στο Πόρτο με τίτλο “Η Ιστορία της Πορτογαλικής Αποίκισης της Βραζιλίας” (História da Colonização Portuguesa do Brasil) και απεικονίζει τον τρόπο με τον οποίο τα πορτογαλικά πλοία προσέγγισαν για πρώτη φορά τις ακτές της Βραζιλίας. Η παραμονή τους εκεί διήρκεσε περίπου δέκα ημέρες όπου ασχολήθηκαν κυρίως με τον ανεφοδιασμό των πλοίων καθώς η αποστολή του Καμπράλ δεν ήταν η εξερεύνηση νέων χωρών αλλά να φτάσει στην Ινδία, να φορτώσει τα πλοία με πολύτιμα εμπορεύματα και να καθιερώσει την πορτογαλική παρουσία στην Ασία. Το διάστημα αυτό όμως ήταν αρκετό ώστε οι πρώτες Βραζιλιάνικες ακτές να κατοχυρωθούν στους Πορτογάλους οι οποίοι σύντομα θα στείλουν και την πρώτη εξερευνητική αποστολή στην χώρα υπό τον Γκονσάλο Κοέλιο στην οποία θα συμμετάσχει και ο Αμέριγκο Βεσπούτσι. 

    Ας δούμε πώς τα πλοία του Καμπράλ προσέγγισαν τις Βραζιλιάνικες ακτές με την βοήθεια των σημείων που έχουμε τοποθετήσει στον χάρτη: 

Στο σημείο Α, στις 22 Απριλίου του 1500 έγινε η πρώτη οπτική επαφή των Πορτογάλων με την Βραζιλία, εντοπίζοντας στον ορίζοντα ένα βουνό το οποίο ονόμασαν Πασχαλινό (Monte Pascoal, είναι υπογραμμισμένο στον χάρτη) καθώς εκείνες τις ημέρες ήταν η περίοδος του Πάσχα. Αργότερα, αγκυροβόλησαν σε απόσταση ασφαλείας (σημείο Β) για να περάσουν το βράδυ. Την επόμενη μέρα, στις 23 Απριλίου του 1500 τα πλοία προσέγγισαν κατά το μέγιστο δυνατό τις ακτές αγκυροβολώντας στο σημείο C. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ο Καμπράλ έστειλε στην ακτή μια ομάδα υπό τον Νικολάου Κοέλιο όπου οι Πορτογάλοι ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τους ιθαγενείς της χώρας ανταλλάσσοντας δώρα μεταξύ τους. Στις 24 Απριλίου, τα πλοία έπλευσαν περίπου 25 ναυτικά μίλια βορειότερα, χωρισμένα σε δύο μοίρες αναλόγως το μέγεθος τους. Τα μικρά πλοία, λόγω του μικρού βυθίσματος έπλεαν πιο κοντά στις ακτές με τα μεγάλα να διατηρούν μια απόσταση. Τα πλοία έφτασαν στον Κόλπο του Αγίου Σταυρού (Bahia de Santa Cruz). Tα μικρά πλοία αγκυροβόλησαν στο σημείο D. Tα μεγάλα, αγκυροβόλησαν αρχικά στο σημείο Ε για να μεθορμίσουν μετά με τα υπόλοιπα στο σημείο D αφού πλέον είχαν σιγουρευτεί πως το σημείο είναι ασφαλές. 

   Τα πλοία παρέμειναν εκεί για τις επόμενες ημέρες μέχρι που έφυγαν για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ινδία, εκτός από ένα που ο Καμπράλ το έστειλε πίσω στην Πορτογαλία για να αναφέρει στον Βασιλιά την νέα ανακάλυψη. Κατά την παραμονή τους, γιόρτασαν το Πάσχα στήνοντας στην ακτή έναν μεγάλο ξύλινο σταυρό, κατοχυρώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο και επισήμως την χώρα αυτή ως Πορτογαλική Κτίση. Εμπνευσμένοι από τον σταυρό αυτό, ονόμασαν την περιοχή ως Άγιο Σταυρό (Santa Cruz). Εκεί, ανακάλυψαν και την εκβολή του ποταμού Ζοάο ντε Τίμπα τον οποίο επίσης ονόμασαν τότε Ποταμό του Αγίου Σταυρού (Rio de Santa Cruz) από τον οποίο προμήθευσαν τα πλοία τους με φρέσκο νερό. Σήμερα, στην περιοχή αυτή βρίσκεται η βραζιλιάνικη πόλη Σάντα Κρουζ Καμπράλια (Santa Cruz Cabralia). Καθώς το μήκος των ακτών που εξερεύνησε ο Καμπράλ ήταν πολύ μικρό, οι Πορτογάλοι πίστεψαν πως είχαν ανακαλύψει κάποιο άγνωστο νησί της Ασίας. Αυτή η θεωρία όμως θα καταρριφθεί όπως και η γενικότερη θεωρία πως οι Ευρωπαίοι είχαν ανακαλύψει τις ακτές της Άπω Ανατολής, το επόμενο κιόλας έτος με την εξερεύνηση των ακτών της Βραζιλίας από τον Γκονσάλο Κοέλιο και τον Αμέριγκο Βεσπούτσι ο οποίος θα αναφέρει για πρώτη φορά πως οι Ευρωπαίοι δεν είχαν ανακαλύψει τις άγνωστες χώρες της Άπω Ανατολής αλλά έναν Νέο Κόσμο.