Ο Μάρτιν Φρομπίσερ ήταν ένας από τους Άγγλους θαλασσοπόρους τις Ελισαβετιανής Εποχής. Από την νεαρή του κιόλας ηλικία, συμμετείχε το 1553 και το 1554 στις ναυτικές αποστολές του Άγγλου μεγαλέμπορου και αργότερα πολιτικού Τζον Γιορκ, στην Γουινέα, όπου την πρώτη φορά ήταν στους λίγους που κατάφεραν να επιβιώσουν από τις κακουχίες του ταξιδιού, ενώ την δεύτερη φορά, αιχμαλωτίστηκε από τους Πορτογάλους αλλά μετά από λίγους μήνες αφέθηκε ελεύθερος. Ο Φρομπίσερ, συνέχισε την καριέρα του ως κουρσάρος με ορμητήριο τις ακτές της Νοτιοδυτικής Ιρλανδίας. Παράλληλα όμως, εργαζόταν πάνω στην ιδέα για την εξεύρεση ενός θαλάσσιου περάσματος προς την Κίνα, βόρεια του Νέου Κόσμου, κάτι που οι Άγγλοι είχαν επιχειρήσει τελευταία φορά με την προσπάθεια του Τζον Κάμποτ το 1497. Για χρόνια, προσπαθούσε να βρει υποστηριχτές για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου ταξιδιού, χωρίς όμως να τα καταφέρει. Μέχρι που το 1574, ο Τρίτος Κόμης του Γουόρικ, Άμπροους Ντάντλεϊ, τον παρουσίασε στους Ιδιωτικούς Συμβούλους της Βασίλισσας για να παρουσιάσει την ιδέα του. Οι Σύμβουλοι, είδαν θετικά την πρόταση του Φρομπίσερ και τον παρέπεμψαν στην Αγγλική εμπορική Εταιρία της Μοσχοβίας η οποία τότε αναζητούσε το θαλάσσιο πέρασμα προς την Κίνα μέσω των ακτών της Σιβηρίας. Η Εταιρία, αρχικά αρνήθηκε να στηρίξει το εγχείρημα του Φρομπίσερ παρόλο που ο διευθυντής της, Μάικλ Λοκ, το είδε θετικά. Μετά όμως από πιέσεις του Ιδιωτικού Συμβουλίου, η Εταιρία συμφώνησε και έτσι ο Φρομπίσερ ανέλαβε το πρώτο του εξερευνητικό ταξίδι.
Στις 7 Ιουνίου του 1576, απέπλευσε από το Λονδίνο με τα πλοία Γκάμπριελ και Μάικλ, συνοδευόμενα από ένα μικρότερο βοηθητικό πλοιάριο. Καθώς τα πλοία διέπλεαν τον Τάμεση, περνώντας μπροστά από το Γκρίνουιτς, τα χαιρέτισε η ίδια η Βασίλισσα Ελισάβετ, κάτι που δήλωνε το κατά πόσο σημαντική ήταν η ενδεχόμενη επιτυχία της αποστολής αυτής για το Αγγλικό εμπόριο και την οικονομία της χώρας. Όταν τα πλοία βγήκαν από τον Τάμεση, έπλευσαν προς την Βόρεια Θάλασσα, αντιμετωπίζοντας τους βόρειους ανέμους οι οποίοι τα καθυστέρησαν. Στις 26 Ιουνίου έφτασαν στα Νησιά Σέτλαντ από όπου ακολούθησαν δυτική πορεία. Την 1η Ιουλίου, ο Φρομπίσερ είδε στον ορίζοντα τις ανατολικές ακτές τις Γροιλανδίας πιστεύοντας πως είχε φτάσει στο νησί Φρίσλαντ, ένα νησί φάντασμα το οποίο ο Βενετός Νικολό Ζένο, δύο αιώνες πριν είχε αναφέρει εσφαλμένα την ύπαρξη του, υπολογίζοντας πως είναι μεγαλύτερο από την Ισλανδία. Ο Φρομπίσερ προσπάθησε να το προσεγγίσει, αλλά οι πάγοι τον απέτρεψαν. Καθώς τα πλοία πήγαν να περάσουν από το νότιο άκρο της Γροιλανδίας, έπεσαν σε μια άγρια καταιγίδα. Το βοηθητικό πλοιάριο χάθηκε, ενώ ο πλοίαρχος του πλοίου Μάικλ, βλέποντας τα κύματα να περνούν πάνω από το κατάστρωμα του Γκάμπριελ στο οποίο βρισκόταν ο Φρομπίσερ, άλλαξε την πορεία του και επέστρεψε στην Αγγλία για να γλιτώσει από το διαφαινόμενο ναυάγιο της αποστολής, όπου και ανέφερε τον χαμό των άλλων δύο πλοίων.
Το πλοίο του Φρομπίσερ όμως, κατάφερε να επιβιώσει συνεχίζοντας δυτικά, μέχρι που στις 28 Ιουλίου αντίκρισε τις ακτές του Καναδά, πιθανότατα στο Νησί Ρεζολούσιον, που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Νήσου Μπάφιν. Βόρεια από το Ρεζολούσιον, ανακάλυψε ένα θαλάσσιο άνοιγμα, πιστεύοντας πως είχε ανακαλύψει το θαλάσσιο πέρασμα προς την Κίνα. Στην πραγματικότητα, είχε ανακαλύψει τον νοτιότερο κόλπο της Νήσου Μπάφιν, που σήμερα φέρει το όνομα του (Κόλπος Φρομπίσερ) πιστεύοντας πως οι νοτιοδυτικές του ακτές ήταν τμήμα του Νέου Κόσμου ενώ οι βορειοανατολικές, τμήμα της Ασιατικής ηπείρου. Ο Φρομπίσερ, αφού έδωσε το όνομα του στο “πέρασμα” έπλευσε προς τις ακτές, εξερευνώντας μέρος τους. Κατά την εξερεύνηση, καθώς το πλοίο ήταν αγκυροβολημένο, το πλησίασαν ιθαγενείς Ινουίτ με τα κανό τους, με τους οποίους οι Άγγλοι αντάλλαξαν ρούχα και μικροστολίδια, με γούνες και τρόφιμα. Ο Φρομπίσερ, έπεισε έναν Ινουίτ να τον ακολουθήσει ως πλοηγός για την συνέχεια της εξερεύνησης. Καθώς ο Ινουίτ επέστρεψε στην ακτή για να προετοιμαστεί, ο Φρομπίσερ έστειλε μαζί του πέντε άνδρες από το πλήρωμα του για να τον συνοδεύσουν, δίνοντας τους την εντολή να μην χαθούν από το οπτικό πεδίο του πλοίου. Οι άνδρες του όμως τον παράκουσαν και χάθηκαν στο δάσος. Από τότε, δεν τους ξανάδε κανείς. Ο Φρομπίσερ περίμενε για τρεις μέρες μήπως φανούν αλλά μάταια. Έπειτα, έπλευσε κατά μήκος των ακτών για να βρει άλλους Ινουίτ και να τους αιχμαλωτίσει, με σκοπό να τους ανταλλάξει με τους Άγγλους. Δεν βρήκε όμως κανέναν και έτσι αποφάσισε να επιστρέψει στην Αγγλία. Πριν ακόμα απομακρυνθεί από τις ακτές, τον πλησίασε ένας Ινουίτ με το κανό του για να ανταλλάξει αγαθά. Ο Φρομπίσερ τον αιχμαλώτισε και συνέχισε το ταξίδι της επιστροφής προς την Αγγλία.
Στις 9 Οκτωβρίου του 1576, το πλοίο Γκάμπριελ κατέπλευσε στο Λονδίνο προς μεγάλη έκπληξη των Άγγλων που το θεωρούσαν βυθισμένο. Η εξωτική και πρωτόγνωρη παρουσία του Ινουίτ, εντυπωσίασε τους Λονδρέζικους κύκλους επιβεβαιώνοντας κατά κάποιο τρόπο την ελπίδα πως είχε ανακαλυφθεί η είσοδος του θαλάσσιου περάσματος που θα οδηγούσε τα Αγγλικά πλοία στην Κίνα. Σύντομα όμως, πέθανε πιθανότατα από την άγνωστη για τους Αμερικανούς ιθαγενείς ασθένεια της γρίπης για την οποία οι Ινουίτ δεν είχαν αναπτύξει αντισώματα. Ο Φρομπίσερ, ανάμεσα στα ευρήματα που έφερε από τις ανακαλύψεις του, είχε και ένα δείγμα ενός άγνωστου μεταλλεύματος το οποίο παρέδωσε στον Μάικλ Λοκ. Ο Λόκ, το έδωσε σε διάφορους εκτιμητές μετάλλων προκειμένου να μάθει τι ακριβώς είναι. Αν και σχεδόν όλοι του είπαν πως το μέταλλο αυτό ήταν σιδηροπυρίτης, ένας Ιταλός εκτιμητής, βρήκε μέσα στο δείγμα μικροποσότητες χρυσού. Το γεγονός αυτό, άλλαξε όλη την συνέχεια των εξερευνήσεων του Φρομπίσερ, αφού οι Άγγλοι έμποροι, μαθαίνοντας για την ύπαρξη χρυσού στις ακτές που ανακάλυψε, εστίασαν στην εξόρυξη του, θέτοντας την ανακάλυψη του περάσματος σε δεύτερη μοίρα. Για τον σκοπό αυτό, ίδρυσαν την Εταιρία του Κατάι (όπως ήταν τότε γνωστή η ονομασία της Κίνας μέσα από της αναφορές του Μάρκο Πόλο) αναθέτοντας το επόμενο ταξίδι στον Φρομπίσερ με μοναδικό σκοπό του ταξιδιού την αναζήτηση και την εξόρυξη του μεταλλεύματος αυτού.
Στις 31 Μαΐου του 1577, απέπλευσε από το λιμάνι του Χάρουιτς με τα πλοία Έιντ, Γκάμπριελ και Μάικλ. Περνώντας και πάλι μέσω των ακτών της Γροιλανδίας στις οποίες ούτε αυτή την φορά κατάφερε να καταπλεύσει λόγω των πάγων, στις 17 Ιουλίου του 1577 έφτασε στην είσοδο του Κόλπου Φρομπίσερ, στο σημείο που είχε βρει τα δείγματα του μεταλλεύματος. Εκεί, οι Άγγλοι εξόρυξαν περίπου διακόσιους τόνους, και φόρτωσαν τα πλοία. Στην συνέχεια, ο Φρομπίσερ έκανε μια προσπάθεια για να βρει τους πέντε Άγγλους που είχαν χαθεί κατά το προηγούμενο ταξίδι, χωρίς όμως να τους βρει. Αντ’ αυτού, αιχμαλώτισε τρεις Ινουίτ, έναν άνδρα μία γυναίκα και ένα μικρό παιδί, τους οποίους πήρε πίσω στην Αγγλία όπου και έφτασε με το πλοίο Έιντ στις 23 Σεπτεμβρίου, καθώς τα άλλα δύο ακολούθησαν φτάνοντας μερικές μέρες αργότερα. Τον χειμώνα που ακολούθησε, τα νέα δεν ήταν καλά για τους εμπόρους της Εταιρίας του Κατάι, αφού διαπιστώθηκε πως το μετάλλευμα που έφεραν στην Αγγλία δεν είχε κάποια ιδιαίτερη αξία. Παρόλα αυτά, η εταιρία αποφάσισε να πραγματοποιήσει το μεγαλόπνοο σχέδιο, να δημιουργήσει μια αποικία στις ακτές του “θαλάσσιου περάσματος”, ώστε να γίνει το ορμητήριο για την περαιτέρω εξερεύνηση και εκμετάλλευση των εδαφών της περιοχής αλλά και για την συνέχιση της εξεύρεσης του θαλάσσιου δρόμου προς την Κίνα. Το σχέδιο αυτό, είχε και την έγκριση της Βασίλισσας Ελισάβετ η οποία μετονόμασε τις ακτές που είχε ανακαλύψει ο Φρομπίσερ και είχε ονομάσει με το όνομα της, σε Μέτα Ινκόγκνιτα (Meta Incognita) που στα λατινικά σημαίνει “Άγνωστα Όρια”. Η ονομασία αυτή, παραμένει μέχρι και σήμερα για την νοτιότερη χερσόνησο της Νήσου Μπάφιν.
Στις 31 Μαΐου του 1578, ο Φρομπίσερ απέπλευσε από το Χάρουιτς, με έναν στόλο απαρτιζόμενο από δεκαπέντε πλοία. Αφού διέπλευσε τον Πορθμό της Μάγχης, συνέχισε βορειοδυτικά, προς τον Ατλαντικό. Στις 20 Ιουνίου, έφτασε στις νότιες ακτές της Γροιλανδίας νομίζοντας για μία ακόμη φορά πως είχε φτάσει στην Φρίσλαντ. Αυτή την φορά, κατάφερε να αποβιβαστεί στις ακτές, αξιώνοντας το νησί για την Αγγλία και μετονομάζοντας το ως Δυτική Αγγλία. Στις 2 Ιουλίου, ο στόλος έφτασε στις ακτές της Μέτα Ινκόγκνιτα. Οι συμπαρασυρόμενοι πάγοι όμως από τους δυνατούς βόρειους ανέμους που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο, εμπόδισαν την αποβίβαση των Άγγλων. Καθώς ο Φρομπίσερ περίμενε να καλυτερεύσουν οι συνθήκες, ένα μεγάλο κομμάτι πάγου προσέκρουσε σε ένα από τα πλοία ώστε να του δημιουργήσει ρήγμα και να το βυθίσει. Τότε, αποφάσισε να απομακρύνει τον στόλο από την περιοχή και να πλεύσει νοτιότερα, ανακαλύπτοντας την είσοδο του Πορθμού Χάντσον. Ο Φρομπίσερ, πιστεύοντας πως είχε ανακαλύψει ένα νέο πέρασμα προς της Ασία, το διέπλευσε για μερικά ναυτικά μίλια, αλλά πριν ακόμη φτάσει στα μισά του, υπήρξαν διαφωνίες από κάποιους πλοιάρχους του στόλου, θεωρώντας πως ο πορθμός αυτός δεν οδηγούσε πουθενά, υποχρεώνοντας τον Φρομπίσερ, να ακολουθήσει τις εντολές που είχε για την αποστολή και να επιστρέψει στον αρχικό προορισμό. Όπως και έγινε. Ο Στόλος επέστρεψε στην είσοδο του Κόλπου Φρομπίσερ, στις 30 Ιουλίου έχοντας χάσει δύο ακόμη πλοία, από τα οποία το ένα βυθίστηκε από σύγκρουση του με πάγο και το άλλο εγκατέλειψε την αποστολή, επιστρέφοντας στην Αγγλία.
Οι Άγγλοι, αποβιβάστηκαν στις βορειοανατολικές ακτές του κόλπου όπου άρχισαν την αναζήτηση και έπειτα την εξόρυξη μεταλλευμάτων ενώ παράλληλα επισκεύαζαν τα πλοία. Εν τω μεταξύ άρχισαν να υπάρχουν διαφωνίες για το αν τελικά υπήρχε η δυνατότητα να στηθεί ένας καλά εξοπλισμένος και οργανωμένος οικισμός που θα άντεχε στον άγριο και βαρύ χειμώνα της περιοχής, καθώς ήδη είχε χαθεί αρκετός χρόνος από το καλοκαίρι, όπως και πολύτιμα εφόδια από τα πλοία που βυθίστηκαν. Τελικά, αφού στα πλοία φορτώθηκαν συνολικά περίπου χίλιοι τόνοι μεταλλεύματος, το σχέδιο της αποίκησης εγκαταλείφθηκε και ο στόλος αναχώρησε για την Αγγλία στις 13 Αυγούστου, όπου και έφτασε διασκορπισμένος με το πρώτο πλοίο να καταπλέει στις 24 Σεπτεμβρίου και το τελευταίο την 1η Οκτωβρίου. Μετά από την αποτυχία για την δημιουργία της αποικίας, ακολούθησε και η απογοήτευση για το μετάλλευμα που έφτασε στην Αγγλία, αφού αποδείχθηκε για ακόμη μία φορά χαμηλής αξίας, χωρίς ίχνος χρυσού ανάμεσα του. Αυτό, οδήγησε και στην διάλυση της Εταιρίας του Κατάι.
Ο Φρομπίσερ, αν και είχε την επιθυμία να συνεχίσει την αναζήτηση του Βορειοδυτικού Περάσματος, δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει άλλη εξερεύνηση. Παρόλο που ανακάλυψε μόλις ένα κομμάτι των νότιων ακτών της Νήσου Μπάφιν, ήταν εκείνος που έστρεψε το ενδιαφέρων των Άγγλων στην αναζήτηση του Βορειοδυτικού Περάσματος, οι οποίοι από τότε θα φτάνουν ολοένα και περισσότερο στις καναδικές ακτές, εξερευνώντας τες και αναζητώντας τον θαλάσσιο δρόμο προς την Ασία. Μετά τις εξερευνήσεις του, συνέχισε την δράση του στην θάλασσα, ως κουρσάρος. Το 1585, ακολούθησε τον Φράνσις Ντρέικ ως Αντιναύαρχος στην Μεγάλη Εκστρατεία, όπου ένας Αγγλικός στόλος άνω των είκοσι πλοίων, επιτέθηκε και λεηλάτησε Ισπανικές αποικίες των Δυτικών Ινδιών, ενώ το 1588 είχε ηγετικό ρόλο στην θριαμβευτική νίκη των Άγγλων κατά της Ισπανικής Αρμάδας μέσω της οποίας οι Ισπανοί είχαν εξαπολύσει επίθεση για να καταλάβουν την Αγγλία. Αφού χρίστηκε ιππότης για την συμμετοχή του στην νικηφόρα αυτή ναυμαχία, ο Φρομπίσερ συνέχισε μαζί με τον Ντρέικ να επιτίθεται και να λεηλατεί τα Ισπανικά πλοία. Το 1594, ηγήθηκε ενός στόλου που είχε φτάσει στην Βρέστη της Γαλλίας συμμαχώντας με τους Γάλλους για να εκτοπίσουν τους Ισπανούς από την Βρετάνη, αποσοβώντας έτσι μια μελλοντική επίθεση των Ισπανών κατά των Άγγλων από το στρατηγικό αυτό σημείο. Κατά την μάχη, ο Φρομπίσερ τραυματίστηκε από σφαίρα, υποκύπτοντας μερικές μέρες αργότερα από την κακή περιποίηση του τραύματος του, στις 22 Νοεμβρίου του 1594, όταν είχε ήδη φτάσει στο Πλίμουθ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου