Περι Γεωγραφικών Ανακαλύψεων

Ποιος τελικά ανακάλυψε την Αμερική; Αν την ανακάλυψε ο Κολόμβος, πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό από την στιγμή που όταν έφτασε εκεί για πρώτη φορά βρήκε άλλους να την κατοικούν; Και γιατί η ανακάλυψη της πιστώθηκε στον Κολόμβο και όχι στους Βίκινγκς που έφτασαν μέχρι τις ακτές του σημερινού Καναδά πέντε αιώνες πριν; Ερωτήματα τέτοιου τύπου μπορούν να γίνουν αφορμή ατελείωτων συζητήσεων αλλά και θεωριών που πολλές φορές όμως, δεν έχουν καμία βάση. Αυτό, συμβαίνει όταν συγχέεται η ιστορική πραγματικότητα με υποθέσεις και σεναριολογίες, χωρίς μάλιστα να υπάρχει η αντίληψη των γεωγραφικών μεγεθών. Σε όλα αυτά τα ερωτήματα, απαντήσεις υπάρχουν. Αρκεί η έρευνα να κινείται στο σωστό πλαίσιο.

  Για την ανακάλυψη της Αμερικής, έχουν ειπωθεί αμέτρητες θεωρίες σε κάθε γωνιά του πλανήτη που τις περισσότερες φορές είναι προσαρμοσμένες στις εθνικότητες εκείνων που τις αναπτύσσουν. Στο ερώτημα ποιος έφτασε πρώτος στην Αμερική, έχουμε ακούσει για Αρχαίους Έλληνες, Φοίνικες, Κέλτες, Κινέζους, Πολυνήσιους, Αφρικανούς, μέχρι και Οθωμανούς. Και ίσως εδώ να ρωτήσει κάποιος: “Αποκλείεται δηλαδή να έχουν φτάσει κάποιοι άλλοι πριν τον Κολόμβο στην Αμερική και να μην το ξέρουμε;”. Όχι, δεν αποκλείεται. Μπορεί και όλοι αυτοί που προανέφερα να έχουν φτάσει μέχρι την Αμερική. Το θέμα όμως, δεν είναι ποιος έφτασε πρώτος εκεί από ένα τυχαίο ταξίδι αλλά ποιος αντιλήφθηκε και κατέγραψε πρώτος την νέα γεωγραφική πραγματικότητα, ώστε να είναι σε θέση να ξαναπάει εκεί και να την ενσωματώσει στην συλλογική γνώση. Αυτό, δεν συνέβη σε καμία περίπτωση πριν την εποχή του Κολόμβου.

Το πρώτο νησί της Αμερικανικής ηπείρου, το ανακάλυψαν οι Βίκινγκς και αυτό είναι η Ισλανδία η οποία, πολιτικά, μπορεί να ανήκει στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, αλλά γεωφυσικά, όσο παράξενο και αν σας φαίνεται, είναι μέρος της Αμερικανικής. Συνεχίζοντας τις εξορμήσεις τους, οι Βίκινγκς, έφτασαν στην Γροιλανδία και από εκεί μέχρι το νησί της Νέας Γης του σημερινού Καναδά την οποία αποίκισαν για μικρό χρονικό διάστημα καθώς δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους εχθρικούς ιθαγενείς. Για αυτόν και μόνο τον λόγο θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως η Αμερική ανακαλύφθηκε από τους Βίκινγκς. Πράγματι, οι Βίκινγκς έφτασαν σχεδόν πέντε αιώνες πριν τον Κολόμβο στην Αμερική. Δεν είχαν αντιληφθεί όμως πως εκείνη η δασώδη ακτή που βρισκόταν απέναντι από την αποικία τους στην Γροιλανδία είναι κομμάτι μιας ηπείρου πολύ μεγαλύτερης από τον γνωστό τους κόσμο.

  Για να υπάρχει μια σωστή ερμηνεία των γεγονότων που αφορούν τις γεωγραφικές ανακαλύψεις, θα πρέπει πρώτα από όλα, να διαχωρίσουμε την έννοια του ανθρώπου από εκείνη του πολιτισμού. Διότι όσον αφορά τα μέρη του πλανήτη που ανακάλυψε γενικά ο άνθρωπος και εγκαταστάθηκε ώστε στην συνέχεια να δημιουργήσει πολιτισμούς, όλες οι ήπειροι - εκτός της Ανταρκτικής - έχουν ανακαλυφθεί και κατοικηθεί από τον άνθρωπο, δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν. Όσον αφορά όμως τους πολιτισμούς, το θέμα των ανακαλύψεων, είναι σχετικό και έχει να κάνει με την οπτική που είχαν τα πολιτισμικά σύνολα ανά την γη τα οποία, μέχρι λίγους αιώνες πριν, το καθένα αγνοούσε την ύπαρξη του άλλου. Παραδείγματος χάρη, οι Πολυνήσιοι, είχαν εξαπλωθεί στα νησιά του μεγαλύτερου ωκεανού του πλανήτη, αιώνες πριν φτάσει εκεί ο Μαγγελάνος. Οι Πολυνήσιοι όμως, αγνοούσαν την ύπαρξη των Ευρωπαίων και του Ατλαντικού Ωκεανού όπως και οι Ευρωπαίοι, αγνοούσαν την ύπαρξη τόσο των Πολυνήσιων όσο και του Ειρηνικού Ωκεανού. Ο Ειρηνικός Ωκεανός όμως, καταγράφηκε και πέρασε στην συλλογική γνώση από τους Ευρωπαίους. Όπως και με την Αυστραλία. Η σχετικά μικρή της απόσταση από την Ινδονησία, δεν υπάρχει περίπτωση να μην διανύθηκε - έστω και από τύχη - από τους Ινδονήσιους ώστε να την ανακαλύψουν, αιώνες πριν φτάσει ο Τζέιμς Κουκ. Χάριν του Τζέημς Κουκ όμως όμως η Αυστραλία προστέθηκε στην Γεωγραφία της εποχής. 

  Το 1492, ήταν το έτος ορόσημο για την Ανακάλυψη της Αμερικής, παρόλο που τότε ο Κολόμβος είχε ανακαλύψει μόνο τα νησιά των Αντιλλών. Και αυτό, διότι από τότε άρχισαν να καταφθάνουν περισσότερα πλοία από την Ευρώπη και να ανακαλύπτουν ολοένα και περισσότερα εδάφη ώστε ο Αμέριγκο Βεσπούτσι, το 1501, να διαπιστώσει πως τα νέα αυτά εδάφη δεν είναι μέρος της Ασίας όπως πίστευαν αρχικά οι γεωγράφοι της εποχής, αλλά εδάφη μιας νέας και άγνωστης τότε ηπείρου. Για τον λόγο αυτό, αδιαμφισβήτητα, η ανακάλυψη της Αμερικής ορίζεται τότε. Τώρα, αν κάποια άλλη άγνωστη προϊστορική περίοδο κάποιος άλλος πολιτισμός από την Ευρασία ή την Αφρική έφτασε στην Αμερική και την αποίκισε, δεν έχει απολύτως καμία σημασία από την στιγμή μάλιστα που δεν τεκμηριώνεται κατά την παγκόσμια Ιστορία όπως την γνωρίζουμε σήμερα.