Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2018

Λουί Αντουάν ντε Μπουγκενβίλ: Ο Πρώτος Γάλλος που περιέπλευσε την Γη



   Με τη ανακάλυψη του Ποταμού του Αγίου Λαυρεντίου το 1534 από τον Ζακ Καρτιέ, οι Γάλλοι αξίωσαν τα εδάφη του ανατολικού Καναδά ως δικές τους κτήσεις, ονομάζοντας την περιοχή Νέα Γαλλία. Τις επόμενες δεκαετίες, οι Γάλλοι προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους των νέων εδαφών δημιουργώντας αποικίες οι οποίες όμως δεν επιβίωσαν λόγω των επιθέσεων που δέχονταν από τους ιθαγενείς αλλά και του ψυχρού κλίματος της περιοχής. Το 1562, ο Γάλλος θαλασσοπόρος Ζαν Ριμπόλτ, πλέει νοτιότερα και φτάνει στις ανατολικές ακτές της Φλόριντα, ιδρύοντας μια νέα αποικία, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Τζάκσονβιλ. Και η αποικία αυτή θα έχει την ίδια τύχη, αφού τρία χρόνια αργότερα, οι Ισπανοί θα εκδιώξουν τους Γάλλους από την περιοχή καθώς την είχαν ήδη κατοχυρώσει ως δική τους κτήση, δεκαετίες πριν. Οι Γάλλοι θα συνεχίσουν τις άκαρπες προσπάθειες δημιουργίας ενός οικισμού στον Καναδά, μέχρι την άφιξη του Σαμουέλ ντε Σαμπλέν το 1608, ο οποίος ίδρυσε την πόλη του Κεμπέκ. Από τότε, οι Γάλλοι εξαπλώθηκαν μέχρι τον κεντρικό Καναδά και επεκτάθηκαν νοτιότερα στην ενδοχώρα των σημερινών Η.Π.Α. φτάνοντας μέχρι τις ακτές του Κόλπου του Μεξικό, στις σημερινές πολιτείες της Λουιζιάνα και του Μισισιπή. Το 1607, οι Βρετανοί ιδρύουν στην σημερινή πολιτεία της Βιρτζίνια, την πρώτη τους μόνιμη αποικία στον Νέο Κόσμο, Τζέιμστάουν. Τον επόμενο ενάμισι αιώνα, η αποικιακή δραστηριότητα των Βρετανών στον Νέο Κόσμο, ήταν κατά πολύ περισσότερο πιο αυξημένη απ’ ότι των Γάλλων ώστε οι πρώτοι να φτάσουν στο σημείο να διεκδικούν τα εδάφη των δεύτερων και οι δύο αποικιακές δυνάμεις, να οδηγηθούν στον Επταετή Πόλεμο με τους Γάλλους να είναι σε μειονεκτική θέση αφού οι μερικές χιλιάδες Γάλλοι άποικοι είχαν να αντιμετωπίσουν τα δύο εκατομμύρια των Βρετανών που είχαν ήδη αποικίσει το ανατολικό τμήμα της Βόρειας Αμερικής. Στον πόλεμο αυτό, συμμετείχε και ο πρώτος Γάλλος θαλασσοπόρος που περιέπλευσε την Γη, Λουί Αντουάν ντε Μπουγκενβίλ. 

   Με την έναρξη του Επταετή Πολέμου το 1756, σε ηλικία είκοσι εφτά χρονών, ο Μπουγκενβίλ έφτασε από την Γαλλία στον Καναδά και με τον Γαλλικό Στρατό αλλά και την βοήθεια των Ιθαγενών, κατέλαβε το Βρετανικά οχυρά του Ασουίγκο στην Λίμνη Οντάριο και του Ουίλιαμ Χένρι στην Λίμνη Τζορτζ. Στην συνέχεια όμως, η έκβαση του πολέμου δεν εξελίχθηκε θετικά για τους Γάλλους. Οι Βρετανοί προελαύναν όλο και βορειότερα προς τις Γαλλικές κτήσεις του Καναδά, φτάνοντας μέσω του Ποταμού του Αγίου Λαυρεντίου, στην πόλη του Κεμπέκ το 1759, όπου και επιτέθηκαν στις 31 Ιουλίου υπό τις εντολές του Στρατηγού Τζέιμς Γουλφ. Ο Μπουγκενβίλ, απέκρουσε με επιτυχία αυτή την επίθεση. Δεν τα κατάφερε όμως και στις 13 Σεπτεμβρίου όταν ο Γουλφ επιτέθηκε και πάλι στην πόλη, αυτή την φορά από τις Πεδιάδες του Αβραάμ, ώστε το Κεμπέκ να κατακτηθεί από τους Βρετανούς. Το τέλος του πολέμου, βρήκε τους Βρετανούς νικητές και με την Συνθήκη των Παρισίων το 1763, οι Γάλλοι έχασαν όλες τις αποικίες τους στην Βόρεια Αμερική εκτός από την Λουιζιάνα την οποία αργότερα ο Ναπολέων πούλησε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1800, και τα νησιά νότια της Νέας Γης, Σαν Πιέρ και Μικελόν τα οποία αποτελούν Γαλλικό έδαφος μέχρι και σήμερα. Το 1764, Ο Μπουγκενβίλ  με δικούς του οικονομικούς πόρους, έπλευσε στα ακατοίκητα τότε Νησιά Φόλκλαντς τα οποία ονόμασε Νησιά Μαλουίνς (από το Γαλλικό λιμάνι του Σαν Μαλό) ώστε να δημιουργήσει μια νέα αποικία με τους Γάλλους αποίκους της Ακαδίας (περιοχή του ανατολικού Καναδά) που είχαν εκτοπιστεί από τους Βρετανούς αρνούμενοι να ορκιστούν υποταγή στο Βρετανικό Στέμμα. Το ίδιο όμως έτος, ο Μπουγκενβίλ διατάχθηκε από τον Λουδοβίκο τον 15ο, να πουλήσει τα νησιά στην Ισπανική Αυτοκρατορία για διπλωματικούς λόγους. 

   Με αφορμή το ταξίδι προς τα Νησιά Φόλκλαντ για την παράδοση τους στους Ισπανούς, ο Μπουγκενβίλ  αποφάσισε να συνεχίσει προς τον Ειρηνικό Ωκεανό και να κάνει τον περίπλου της Γης. Αν και είχαν ήδη προηγηθεί άλλοι δεκατρείς περίπλοι στην Ιστορία, ο περίπλους του Μπουγκενβίλ  θα είναι ο πρώτος που θα πραγματοποιηθεί από Γάλλο θαλασσοπόρο. Αυτή όμως, δεν θα είναι η μόνη ιστορική πρωτιά του ταξιδιού. Στις 15 Νοεμβρίου του 1766, απέπλευσε από το λιμάνι της Νάντης με την φρεγάτα Μπουντέζ κάνοντας μια πρώτη στάση στο λιμάνι της Βρέστης από όπου και έφυγε για τον ανοιχτό ωκεανό στις 5 Δεκεμβρίου. Μαζί του, βρίσκονταν επιστήμονες βοτανολόγοι και γεωγράφοι, ανάμεσα τους και ο Κόμης Ζαν Φρανσουά ντε Γκαλόπ ο οποίος το 1785 πραγματοποίησε την δική του εξερεύνηση στον Ειρηνικό Ωκεανό κατά την διάρκεια της οποίας χαθήκαν τα ίχνη του. Η πρώτη στάση του Μπουγκενβίλ στην Νότια Αμερική, ήταν στο Μπουένος Αίρες από όπου έπλευσε προς τα Νησιά Φόλκλαντς με τους αντιπροσώπους της Ισπανικής Αυτοκρατορίας για να τους παραδώσει και επισήμως τα νησιά. Μετά την παράδοση, ο Μπουγκενβίλ έπλευσε προς το Ρίο ντε Τζανέιρο όπου και έφτασε τον Ιούνιο του 1766, ώστε οι επιστήμονες που τον συνόδευαν να πραγματοποιήσουν τις πρώτες τους παρατηρήσεις. Εκεί, ο φυσιοδίφης Φιλμπέρτ Κομερσόν, ο οποίος είχε φτάσει εκεί με το πλοίο Ετουάλ το οποίο είχε αναχωρήσει από τα Φόλκλαντς μετά την παράδοση τους στους Ισπανούς, ανακάλυψε το λουλούδι της βουκαμβίλιας. Το Ετουάλ, στην συνέχεια, ενσωματώθηκε στην αποστολή του Μπουγκενβίλ.


Με δύο πλοία πλέον, ο Μπουγκενβίλ  συνέχισε το ταξίδι του προς τις ακτές της Παταγονίας,και αφού διέπλευσε τον Πορθμό του Μαγγελάνου, βγήκε στον Ειρηνικό Ωκεανό, συνεχίζοντας βορειοδυτικά, όπου βρήκε το Αρχιπέλαγος Τουαμότου (σημερινή χώρα της Γαλλικής Πολυνησίας) το οποίο ονόμασε ως Επικίνδυνο Αρχιπέλαγος λόγω των πολλών αττόλων και των κοραλλιογενών υφάλων που καθιστούσαν επικίνδυνη την ναυσιπλοΐα στην περιοχή. Έχοντας καταφέρει να αποφύγει όλους τους φυσικούς κινδύνους, συνέχισε δυτικά μέχρι που τον Απρίλιο του 1768 έφτασε στο νησί της Ταϊτής, όπου και αγκυροβόλησε για να το εξερευνήσει. Ο Μπουγκενβίλ  αξίωσε το νησί ως Γαλλική κτήση ονομάζοντας το Νέα Κύθηρα εμπνευσμένος - πιθανότατα - από τον περίφημο πίνακα του Αντουάν Βατό “Η επιβίβαση για τα Κύθηρα”.  Όταν αναχώρησε από την Ταϊτή, πήρε μαζί του και έναν εθελοντή Ταϊτινό, τον Αουτόρου, για να τον παρουσιάσει στον Λουδοβίκο δίνοντας του την υπόσχεση ότι θα τον επιστρέψει στο νησί του. Περίπου δύο εβδομάδες αργότερα, έφτασε στα Νησιά Σαμόα τα οποία ονόμασε Αρχιπέλαγος των Ναυτίλων λόγω των πολλών κανό που συνάντησε κατά την πορεία του. Οι Γάλλοι, αν και πραγματοποίησαν κάποιες μικροανταλλαγές με τους ιθαγενείς, δεν έμειναν για να εξερευνήσουν τα νησιά και συνέχισαν δυτικά. 





  Κατά τον πλου προς τα Νησιά Βανουάτου, ο Μπουγκενβίλ  ανακάλυψε πως ο βοηθός του βοτανολόγου Φιλμπέρτ Κομερσόν, Ζαν Μπαρέ, ήταν στην πραγματικότητα γυναίκα. Η εικοσιεφτάχρονη αυτή γυναίκα, ήταν η σύντροφος του Κομερσόν, Ζανέ Μπαρέ η οποία είχε μεταμφιεστεί σε άντρα ώστε να μπορέσει να τον ακολουθήσει στο ταξίδι. Η φήμη πως υπήρχε μία γυναίκα στην αποστολή, άρχισε ήδη να διαδίδεται κατά την παραμονή της αποστολής στην Ταϊτή από τους ιθαγενείς, οι οποίοι την αντιλήφθηκαν όταν συνόδευε τον Κομερσόν σε κάποια από τις εξερευνήσεις του στο νησί. Την φήμη αυτή, προφανώς μετέφερε στον Μπουγκενβίλ ο Αουτορού. Χωρίς να της επιβάλει κάποια τιμωρία ο Μπουγκενβίλ  η Μπαρέ συνέχισε να ακολουθεί την αποστολή ώστε να γίνει η πρώτη γυναίκα της Ιστορίας που περιέπλευσε την Γη. Οι Γάλλοι έφτασαν στα Νησιά Βανουάτου όπου τα εξερεύνησαν  για μερικές εβδομάδες και έπειτα έφτασαν στο Αρχιπέλαγος Λουσιάδες που βρίσκεται ανατολικά από το νησί της Νέας Γουινέας, το οποίο ο Μπουγκενβίλ ονόμασε έτσι προς τιμή του Βασιλιά Λουδοβίκου. Από εκείνο το σημείο, αν ο Μπουγκενβίλ έπλεε νοτιότερα, θα ανακάλυπτε τις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας τις οποίες ανακάλυψε δύο χρόνια αργότερα ο Βρετανός Τζέιμς Κουκ που εκείνη την χρονική περίοδο αναχωρούσε από το Πλίμουθ με το πλοίο Εντέαβορ για την δική του εξερεύνηση στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Μπουγκενβίλ όμως, έπλευσε βορειότερα μέχρι που στις 30 Ιουνίου του 1768, ανακάλυψε το νησί που σήμερα φέρει το όνομα του και αποτελεί αυτόνομη περιοχή της Παπούα - Νέας Γουινέας. 

   Μία εβδομάδα μετά, έφτασε στο κοντινό νησί της Νέας Ιρλανδία, από όπου και αναχώρησε αμέσως μετά από επίθεση των ιθαγενών, με προορισμό τις Μολούκες για να ανεφοδιάσει τα πλοία του καθώς τα τρόφιμα είχαν αρχίσει από καιρό να εξαντλούνται ώστε τα πληρώματα των δύο πλοίων να υποφέρουν από σκορβούτο. Ο Μπουγκενβίλ έφτασε στις Μολούκες την 1η Σεπτεμβρίου του 1768 έχοντας περάσει και πάλι στον γνωστό τότε Κόσμο. Κατά την επιστροφή του μέσω της Ιάβα, σε μία στάση των πλοίων του στην Μπατάβια, προς απογοήτευση του, έμαθε πως ο Βρετανός Θαλασσοπόρος Σάμιουελ Βάλις, είχε προλάβει και είχε ανακαλύψει το νησί της Ταϊτής, δέκα μήνες νωρίτερα από εκείνον, όταν ήταν ακόμη στην Βραζιλία. Αφού πέρασε και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ο Μπουγκενβίλ επέστρεψε στην Γαλλία στις 16 Μαρτίου του 1769, καταπλέοντας στο λιμάνι του Σαν Μαλό έχοντας χάσει μόλις επτά από τους συνολικά 340 άνδρες του, από τους οποίους ο ένας αποδείχθηκε γυναίκα. Η συγκομιδή αυτού του ταξιδιού, εκτός από τα νησιά που ανακαλύφθηκαν, τις επιστημονικές παρατηρήσεις και τις χαρτογραφήσεις των ανεξερεύνητων περιοχών, ήταν και οι πολύτιμες αλλά και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους ιθαγενείς των νησιών. Ο Αουτορού, ήταν ο πρώτος Ταϊτινός που έφτασε στην Ευρώπη και ο Μπουγκενβίλ, αφού τον παρουσίασε στον Λουδοβίκο και σε όλη την υψηλή κοινωνία του Παρισιού, συνέβαλλε οικονομικά ώστε μετά από δύο χρόνια να επιστρέψει στο νησί του. Ο Αουτορού όμως δεν έφτασε ποτέ αφού πέθανε κατά την διάρκεια του ταξιδιού από την ασθένεια της ευλογιάς.



  Το 1771, ο Μπουγκενβίλ  έκδωσε το ημερολόγιο του ταξιδιού του με τίτλο “Ένα Ταξίδι Γύρο από το Κόσμο”. Από το 1879 μέχρι το 1882, συμμετείχε στον Πόλεμο της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας όπου οι Γάλλοι συμμάχησαν με τις Δεκατρείς Αποικίες (μετέπειτα Ηνωμένες Πολιτείες) που επαναστάτησαν κατά της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και κηρύξαν την ανεξαρτησία τους. Όταν το 1883 επέστρεψε στο Παρίσι, ζήτησε από τον Λουδοβίκο τον 16ο να του χορηγήσει ένα ταξίδι για να εξερευνήσει τον Βόρειο Πόλο, χωρίς να πάρει όμως θετική απάντηση. Ο Μπουγκενβίλ, πέθανε στο Παρίσι το 1811. 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου