Το Αυγό του Κολόμβου

 

Ο Ιταλός χρονικογράφος Τζιρολάμο Μπεντζόνι, στο βιβλίο του “Ιστορία του Νέου Κόσμου” (Historia del Mondo Nuovo) το οποίο εκδόθηκε το 1565, αναφέρει αυτή την ιστορία: 
«Ενώ λοιπόν ο Κολόμβος βρισκόταν σε ένα συμπόσιο μαζί με πολλούς Ισπανούς ευγενείς, όπου - όπως συνηθιζόταν - η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από τις Ινδίες (σ.σ. εννοεί τις Δυτικές Ινδίες), κάποιος από αυτούς είπε: "Κύριε Χριστόφορε, ακόμη κι αν εσείς δεν είχατε ανακαλύψει τις Ινδίες, δεν θα έλειπε κάποιος άλλος από την Ισπανία μας που να επιχειρούσε κάτι παρόμοιο, αφού η χώρα μας είναι γεμάτη από σπουδαίους και συνετούς άνδρες, κοσμογράφους και λογίους." Ο Κολόμβος δεν απάντησε τίποτα σ' αυτά τα λόγια, αλλά ζήτησε να του φέρουν ένα αυγό. Το έβαλε πάνω στο τραπέζι και είπε: "Κύριοι, θέλω να στοιχηματίσω με όποιον από εσάς θέλει, ότι δεν θα μπορέσετε να στηρίξετε αυτό το αυγό όρθιο, όπως θα το κάνω εγώ, χωρίς τίποτε να το στηρίζει." Όλοι προσπάθησαν, αλλά κανείς δεν κατάφερε να το σταθεροποιήσει όρθιο. Όταν έφτασε στα χέρια του Κολόμβου, εκείνος το χτύπησε ελαφρά πάνω στο τραπέζι, τσακίζοντας ελαφρώς την άκρη του, ώστε να σταθεί όρθιο. Όλοι έμειναν έκπληκτοι, καταλαβαίνοντας τι ήθελε να πει: ότι, αφού κάτι έχει γίνει, τότε όλοι ξέρουν πώς να το κάνουν· ότι εκείνοι έπρεπε να είχαν αναζητήσει πρώτοι τις Ινδίες και να μην περιγελούν αυτόν που τις αναζήτησε πριν από αυτούς, τον οποίο κάποτε κορόιδευαν, θεωρώντας αυτό το εγχείρημα αδύνατο.»

Ο Τζιρολάμο Μπεντζόνι, γεννήθηκε το 1519 στο Μιλάνο, δεκατρία χρόνια μετά τον θάνατο του Κολόμβου. Σε νεαρή ηλικία, έφυγε από την πατρίδα του για να πάει στην Ισπανία και από εκεί στον Νέο Κόσμο όπου έζησε δεκαπέντε χρόνια εξερευνώντας τον, ακολουθώντας τους Ισπανούς κονκισταδόρους. Καθώς εκείνος ήταν μεταγενέστερος του Κολόμβου, η αναφορά του αυτή, αμφισβητείται αφού δεν είχε καταγραφεί ή αναφερθεί από κάποιον που ήταν παρών σε εκείνο το συμπόσιο. 
Πώς προέκυψε λοιπόν αυτή η ιστορία; 
 
   Όταν ο Μπεντζόνι βρισκόταν ακόμη στον Νέο Κόσμο, το 1550 ο Φλωρεντινός Τζόρτζιο Βιζάρι, γνωστός και ως ο πρώτος ιστορικός της τέχνης (ήταν εκείνος που χρησιμοποίησε πρώτος τον όρο “Αναγένηση”) εξέδωσε το σύγγραμμα “Οι ζωές των πιο άριστων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων (Le Vite de' più eccellenti pittori, scultori e architettori). Σε αυτό το σύγγραμμα περιγράφεται μια ιστορία του Φλωρεντινού αρχιτέκτονα Φιλίπο Μπρουνελέσκι που συνέβη στις αρχές του 15ου αιώνα (πριν ακόμη γεννηθεί ο Κολόμβος). Κατά την ανέγερση του Καθεδρικού Ναού της Φλωρεντίας, ο νεαρός τότε Μπρουνελέσκι, πρότεινε έναν θόλο αρκετά μεγάλο και βαρύ σε σχέση με τους θόλους που πρότειναν άλλοι αρχιτέκτονες που διεκδικούσαν την ανάθεση του έργου. Όταν οι αξιωματούχοι της πόλης ζήτησαν να δουν τα σχέδια του θόλου, εκείνος, αρνούμενος να τα παρουσιάσει (προφανώς για να μην του τα κλέψουν), πρότεινε να χτιστεί ο θόλος από εκείνον που θα κατάφερνε να τοποθετήσει ένα αυγό όρθιο πάνω σε ένα μαρμάρινο επίπεδο. Η πρόταση του έγινε αποδεκτή. Όταν όλοι οι επίδοξοι αρχιτέκτονες απέτυχαν στην πρόκληση, ο Μπρουνελέσκι πήρε το αυγό, το χτύπησε ελαφρά στο μάρμαρο – κατά τον τρόπο που περιγράφεται και στην ιστορία του Κολόμβου – ώστε το αυγό να σταθεί κάθετα. Οι υπόλοιποι αρχιτέκτονες διαμαρτυρήθηκαν ισχυριζόμενοι πως μπορούσαν να κάνουν και εκείνοι το ίδιο. Ο Μπρουνελέσκι όμως τους απάντησε πως θα μπορούσαν επίσης να χτίσουν και τον θόλο αν έβλεπαν τα σχέδια του. Έτσι, με αυτόν τον έξυπνο τρόπο, ο Μπρουνελέσκι κέρδισε την ανάθεση του έργου. 

    Ο Μπεντζόνι, προφανώς διάβασε την ιστορία αυτή από το σύγγραμμα του Βιζάρι και την προσάρμοσε παραποιημένη στο δικό του σύγγραμμα με σκοπό να υποστηρίξει την σπουδαιότητα του εγχειρήματος του Κολόμβου το οποίο αρκετοί Ισπανοί ευγενείς είχαν ήδη απαξιώσει, επειδή τα ταξίδια από την Ισπανία προς τον Νέο Κόσμο είχαν γίνει πια ρουτίνα αλλά πολύ περισσότερο επειδή ο Γενουάτης Θαλασσοπόρος είχε αποκτήσει πολλές αντιπαλότητες και έχθρες από τους Ισπανούς ευγενείς, αρχής γενομένης από την διαμάχη του με τους αδελφούς Πινθόν. Πράγματι, το ταξίδι του Κολόμβου εκ των υστέρων φάνηκε εύκολο σε σχέση με τα ταξίδια άλλων σπουδαίων θαλασσοπόρων. Πριν όμως το τολμήσει ο Κολόμβος, όλοι το θεωρούσαν αδύνατο. 

Η φράση “το Αυγό του Κολόμβου” χρησιμοποιείται σήμερα για να περιγράψει μια λύση σε ένα πρόβλημα που έχει ήδη λυθεί.