Χριστόφορος Κολόμβος: Η Ανακάλυψη της Αμερικής

 Η ιδέα να πλεύσει κάποιος δυτικά από την Ευρώπη για να φτάσει στην Ασία υπήρχε ήδη από τον Μεσαίωνα, εμπνευσμένη από αρχαίους γεωγράφους και ενισχυμένη από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο. Ωστόσο, θεωρούνταν κάτι το παράτολμο. Παρόλο που οι περισσότεροι λόγιοι της εποχής γνώριζαν ότι η γη είναι σφαιρική, υπολόγιζαν σωστά πως η απόσταση ως την Ασία από δυτικά ήταν τεράστια. Πολύ μεγαλύτερη απ’ όσο μπορούσε να καλύψει ένα πλοίο της εποχής. Την ίδια στιγμή, διάφοροι χάρτες και λαϊκές δοξασίες μιλούσαν για θαλάσσια τέρατα ή επικίνδυνες άγνωστες περιοχές, κάνοντάς την ιδέα ακόμα πιο αποτρεπτική. Μέχρι που στα τέλη του 15ου αιώνα, ένας θαλασσοπόρος επέμεινε κόντρα σε όλες τις αντιρρήσεις, και το όνομά του έμεινε για πάντα στην Ιστορία. Ο Χριστόφορος Κολόμβος.

Ο Κολόμβος γεννήθηκε το 1451 στη Γένοβα. Από νεαρή ηλικία ακολούθησε τη θάλασσα, γύρω στο 1470–1473, ως ναυτικός σε εμπορικά πλοία Γενουατών που ταξίδευαν στη Μεσόγειο και στη βόρεια Ευρώπη. Το 1476–1477 βρέθηκε στην Πορτογαλία, όπου ενώθηκε με τον αδελφό του Βαρθολομαίο, χαρτογράφο στη Λισαβόνα. Εκεί έζησε αρκετά χρόνια και παντρεύτηκε τη Φιλίππα Μονίζ Περεστρέλο, κόρη του Μπαρτολομέου Περεστρέλο, πρώτου κυβερνήτη του νησιού Πόρτο Σάντο στη Μαδέρα. Μέσα από την οικογένεια αυτή, ο Κολόμβος απέκτησε πρόσβαση σε ναυτικούς χάρτες και εμπειρίες από τις πορτογαλικές εξερευνήσεις. Την εποχή εκείνη οι Πορτογάλοι είχαν ήδη φτάσει με τα ταξίδια τους μέχρι τον Κόλπο της Γουινέας και συνέχιζαν να εξερευνούν τις ακτές της Αφρικής, αναζητώντας το θαλάσσιο πέρασμα προς την Ασία. Παρά τις προόδους, ο δρόμος αυτός φαινόταν ατελείωτος. Ο Κολόμβος, αντίθετα, υποστήριξε ότι η Ασία βρισκόταν πιο κοντά πλέοντας δυτικά, αφού υπολόγιζε - λανθασμένα - τη γη πολύ μικρότερη σε μέγεθος. Αυτός ο λάθος υπολογισμός έμελλε να οδηγήσει σε ένα από τα πιο καθοριστικά ταξίδια της παγκόσμιας ιστορίας.

Το 1485 αποφάσισε να ζητήσει την υποστήριξη του βασιλιά Ιωάννη Β΄ της Πορτογαλίας. Παρουσίασε το σχέδιό του και ζήτησε ως αντάλλαγμα, σε περίπτωση επιτυχίας, να ανακηρυχθεί «Μέγας Ναύαρχος του Ωκεανού», κυβερνήτης των νέων χωρών που θα ανακάλυπτε και να εισπράττει το 10% από τα κέρδη του εμπορίου. Ο βασιλιάς απέρριψε την πρόταση. Οι απαιτήσεις του Κολόμβου θεωρήθηκαν υπερβολικές, ενώ οι Πορτογάλοι, που ήδη είχαν στραμμένη την προσοχή τους στην εξερεύνηση της Αφρικής και τον δρόμο προς την Ινδία μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, έκριναν πως το σχέδιο του Κολόμβου ήταν αβέβαιο και παρακινδυνευμένο.

 Έναν χρόνο αργότερα, ο Κολόμβος απευθύνθηκε στο βασιλικό ζεύγος της Αραγονίας και της Καστίλης, Φερδινάνδος και Ισαβέλλα. Εκείνοι, αφού άκουσαν την ιδέα του, τον παρέπεμψαν στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, ώστε να παρουσιαστεί η πρόταση του ενώπιον της Επιτροπής των Σοφών. Η Επιτροπή έκρινε ότι η απόσταση ενός τέτοιου ταξιδιού ήταν πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που παρουσίαζε ο Κολόμβος, σε βαθμό που το καθιστούσε αδύνατο. Μετά από αυτή την απόρριψη, το 1488 ο Κολόμβος ζήτησε εκ νέου ακρόαση από τον βασιλιά της Πορτογαλίας Ιωάννη Β΄. Ωστόσο, τα νέα από το ταξίδι του Βαρθολομαίου Ντιάζ, που είχε μόλις ανακαλύψει το θαλάσσιο πέρασμα νότια της Αφρικής προς την Ινδία, έκαναν την πρόταση του να περάσει σε δεύτερη μοίρα. Ο Κολόμβος, όμως, δεν σταμάτησε να επιμένει. Στη συνέχεια απευθύνθηκε σε εμπόρους της Βενετίας και της Γένοβας, χωρίς αποτέλεσμα. Την ίδια τύχη είχε και η πρότασή του προς τον βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο Ζ΄. Τελικά, η νίκη των Ισπανών με την εκδίωξη των Μαυριτανών από την Ιβηρική Χερσόνησο επανέφερε τον Κολόμβο στο προσκήνιο.

Ο Κολόμβος μπροστά στην Βασίλισσα Ισαβέλλα και τον Βασιλιά Φερδινάνδο. 

  Μετά από έναν εξαντλητικό και δαπανηρό πόλεμο κατά των Μαυριτανών και την ανακατάληψη της Γρανάδας το 1492, η προτεραιότητα και ανάγκη των Ισπανών ήταν η ανάπτυξη του εμπορίου, που θα μπορούσε να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της χώρας. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν εύκολο. Σε μια περίοδο όπου οι Βενετοί και οι Γενουάτες κυριαρχούσαν στη Μεσόγειο και οι Πορτογάλοι κατείχαν το μονοπώλιο στις αφρικανικές ακτές, οι επιλογές των Ισπανών ήταν περιορισμένες. Αυτή η κατάσταση οδήγησε τον Φερδινάνδο και την Ισαβέλλα να εξετάσουν κάτι που πριν από λίγα χρόνια φαινόταν παράλογο. Τον θαλάσσιο δρόμο προς την Ασία πλέοντας δυτικά. Αν το σχέδιο είχε επιτυχία, θα μπορούσε να καταστήσει την Ισπανία σημαντικό εμπορικό κέντρο. Έτσι, οι μονάρχες κάλεσαν τον Χριστόφορο Κολόμβο και, αποδεχόμενοι τις αρχικές του απαιτήσεις, του παραχώρησαν τρία πλοία για την αποστολή του. Καθοριστικός παράγοντας ήταν επίσης ο Μαρτίν Αλόνσο Πινσόν, ο οποίος, έχοντας μάθει για τις προθέσεις του Κολόμβου, συμφώνησε να τον στηρίξει με δύο ακόμη πλοία και παρακίνησε τους κατοίκους του Πάλος να ενισχύσουν την αποστολή.

Το βράδυ της 3ης Αυγούστου 1492, το πλοίο Σάντα Μαρία με καπετάνιο τον Κολόμβο, το Νίνια υπό τον Μαρτίν Αλόνσο Πινσόν και το Πίντα υπό τον Βινσέντε Πινσόν απέπλευσαν από το λιμάνι του Πάλος. Η πρώτη τους στάση ήταν στις 6 Σεπτεμβρίου στα Κανάρια Νησιά, στο νησί Λα Γκομέρα, για ανεφοδιασμό. Από εκεί συνέχισαν δυτικά για πέντε εβδομάδες χωρίς να εντοπίσουν στεριά. Η παρατεταμένη άπνοια και οι δεισιδαιμονίες της εποχής έκαναν πολλούς από τους άνδρες να πιστεύουν ότι τα πλοία είχαν φτάσει στην άκρη του κόσμου και πως ο Θεός τους τιμωρούσε. Παρόλο που ο Κολόμβος επέμενε να συνεχίσουν, το μεγαλύτερο μέρος του πληρώματος ήθελε να επιστρέψει. Τελικά, η παρουσία του Μαρτίν Πινσόν απέτρεψε την ανταρσία, καθώς ήταν περισσότερο σεβαστός από τους άνδρες λόγω της ισπανικής του καταγωγής. Ο Κολόμβος δεσμεύτηκε ότι, αν σε μία εβδομάδα δεν εντόπιζαν στεριά, τα πλοία θα επέστρεφαν στην Ισπανία.

  Το ξημέρωμα της 12ης Οκτωβρίου 1492, ο ναύτης Ροδρίγο δε Τριάνα του πλοίου «Πίντα» εντόπισε τα πρώτα σημάδια στεριάς. Υπήρξε διαφωνία ποιος τελικά είδε πρώτος τη στεριά, καθώς ο Κολόμβος ισχυρίστηκε ότι ήταν αυτός. Οι Ισπανοί κατέπλευσαν και αποβιβάστηκαν σε ένα μικρό νησί στις σημερινές Μπαχάμες, που οι ιθαγενείς ονόμαζαν Γκουαναχάνι. Ο Κολόμβος το μετονόμασε σε Σαν Σαλβαδόρ (Άγιος Σώστης) προς τιμή του ισπανικού Στέμματος. Εκεί ήρθαν σε επαφή με τους πρώτους ιθαγενείς, τους οποίους ονόμασαν Ινδιάνους, πιστεύοντας ότι είχαν φτάσει σε κάποιο αρχιπέλαγος ανατολικά της Ινδίας. Ο Κολόμβος πήρε μαζί του μερικούς ιθαγενείς για να μάθουν ισπανικά και να χρησιμεύσουν ως διερμηνείς στις επόμενες αποστολές.

Ο Κολόμβος πατάει για πρώτη φορά στην Αμερική

  Φεύγοντας από το νησί Γκουαναχάνι, τα πλοία συνέχισαν το ταξίδι τους περνώντας ανάμεσα από τα νησιά των Μπαχαμών, εξερευνώντας τα μέχρι που έφτασαν στις βορειοανατολικές ακτές της Κούβας. Εκεί, το πλοίο του Μαρτίν Πινθόν αποσπάστηκε και συνέχισε την εξερεύνηση προς τις βορειοδυτικές ακτές του νησιού. Αφού εξερεύνησε μέρος των ακτών της Κούβας, ο Κολόμβος συνέχισε φτάνοντας στο νησί της Ισπανιόλα στις 5 Δεκεμβρίου 1492. Το νησί σήμερα μοιράζεται ανάμεσα στην Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία. Κατά την εξερεύνηση του νησιού, το πλοίο του Κολόμβου, το Σάντα Μαρία, προσάραξε σε έναν ύφαλο ανήμερα των Χριστουγέννων του 1492 και καταστράφηκε. Καθώς τα δύο άλλα πλοία δεν είχαν επαρκή χώρο για να φιλοξενήσουν το πλήρωμα του Σάντα Μαρία, ο Κολόμβος, αποφάσισε να αφήσει στο νησί 39 άνδρες και να χτίσουν τον πρώτο ευρωπαϊκό οικισμό του Νέου Κόσμου, τον οποίο ονόμασε «La Navidad» (Χριστούγεννα), χρησιμοποιώντας τα ξύλα του πλοίου.

Το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου

  Αφού άφησε πίσω τους 39 άνδρες, ο Κολόμβος συνέχισε να πλέει ανατολικά κατά μήκος των ακτών της Ισπανιόλας. Στην πορεία συνάντησε το πλοίο του Πινθόν και μαζί προσέγγισαν έναν κόλπο, όπου υπήρξε σύγκρουση με τους ιθαγενείς, οι οποίοι χρησιμοποίησαν βέλη. Οι Ισπανοί αιχμαλώτισαν μερικούς και αναχώρησαν για την Ισπανία, κάνοντας στάση στο νησί Σάντα Μαρία των Αζορών. Μια καταιγίδα όμως χώρισε τα δύο πλοία, και τελικά το πλοίο του Πινθόν κατέπλευσε στην Μπαϊόνα της Γαλικίας στις 1 Μαρτίου 1493, ενώ ο Κολόμβος έφτασε στη Λισσαβόνα τρεις ημέρες αργότερα. Και τα δύο πλοία τελικά έφτασαν στο Πάλος στις 15 Μαρτίου 1493.

Ο Κολόμβος έγινε δεκτός ως ήρωας από το βασιλικό ζεύγος, χρίζοντας τον Αντιβασιλέα των Νέων Χωρών. Παρουσιάζοντας στους Ευρωπαίους άγνωστες τροφές και συνήθειες, όπως τον ανανά, τη γαλοπούλα και τον καπνό, έκανε τους Ισπανούς να επισπεύσουν τις επόμενες αποστολές, δείχνοντάς τους επίσης δείγματα χρυσού που έφεραν οι ιθαγενείς, οι οποίοι δεν είχαν αντιληφθεί την αξία του.

Η υποδοχή του Κολόμβου από τους Ισπανούς

   Ένας χρυσός δρόμος για τους Ισπανούς, είχε ανοίξει. Με την πρώτη τους κιόλας ναυτική αποστολή κατάφεραν - όπως πίστευαν τότε - αυτό που οι Πορτογάλοι δεκαετίες προσπαθούν. Να βρουν τον θαλάσσιο Δρόμο του Μεταξιού που θα μετατόπιζε το εμπορικό κέντρο της Ευρώπης στην Ισπανία.